آرتروز یکی از شایع‌ترین بیماری‌های استخوانی و مفصلی بوده که در دسته عارضه‌های پیشرونده قرار می‌گیرد. به این معنی که بیماری در گذر زمان پیشرفت می‌کند و علائم آن شدیدتر می‌شود. آرتروز تمامی مفاصل بدن انسان را در معرض خطر قرار می‌دهد. با این حال برخی نقاط مانند گردن، دست‌ها، زانوها و همچنین پاها از جمله رایج‌ترین نقاطی هستند که درگیر این بیماری می‌شوند. بیماری آرتروز منجر به از بین رفتن غضروف بین استخوانی شده و همین امر باعث ساییده شدن دو استخوان بر روی یکدیگر می‌شود. غضروف نقش محافظ را بازی می‌کند و همان‌طور که انتظار می‌رود ساییده شدن دو استخوان بر روی یکدیگر درد و التهاب زیادی به همراه دارد.
آنچه در این مطلب خواهید خواند:
آرتروز چیست؟
آرتروز (Osteoarthritis) که با نام اختصاری OA هم شناخته شده منجر به التهاب شدید مفاصل می‌شود. بیماری که اغلب مفاصل بزرگ بدن را درگیر می‌کند. این بیماری باعث از بین رفتن بالشتک محافظ بین استخوان‌ها شده که همان غضروف است. زمانی که غضروف از بین برود استخوان‌ها در فرآیند حرکت بر روی یکدیگر ساییده می‌شوند و همین مسئله درد، تورم و التهاب زیادی به همراه دارد.
این بیماری ممکن است در هر فردی با هر سن و سالی دیده شود، اما اغلب در افراد مسن بیشتر مشاهده می‌شود. در این افراد آرتروز زانو بسیار شایع بوده و در گذر زمان بدتر می‌شود. این بیماری ممکن است یک زانو یا هر دو زانو را دیگر کند. متاسفانه هیچ راهکار قطعی برای درمان همیشگی آرتروز زانو وجود ندارد و راه‌کارهای درمانی تنها از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کنند.
زانو و ساختار آن
همان‌طور که شاید خودتان هم بدانید استخوان زانو ما از به هم پیوستن چند مفصل شکل می‌گیرد:
- استخوان ران
- ساق پا
- کاسه زانو
یک ماده نرم و منعطف به اسم غضروف انتهای هر استخوان را می‌پوشاند. این بالشتک نقش یک محافظ بین استخوانی را بازی می‌کند و از ساییدگی مستقیم استخوان‌ها بر روی یکدیگر جلوگیری می‌کند. روان بودن و نرمی غضروف به دلیل وجود غشای سینوویال بوده که نوعی بافت است و مفصل را احاطه می‌کند.
انواع مختلف آرتروز زانو کدام‌اند؟
این بیماری شکل‌های مختلفی داشته که از رایج‌ترین آن‌ها در دنیای پزشکی می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- استئوآرتریت: شایع‌ترین نوع آرتروز در بین انواع مختلف این بیماری است. این بیماری محافظ غضروفی استخوان را در گذر زمان از بین می‌برد. بدون این محافظ استخوان‌ها بر روی یکدیگر ساییده می‌شوند و می‌تواند در حین حرکت محدودیت، درد و تورم ایجاد کند.
- آرتروز پس از سانحه: همان‌طور که از نام این بیماری مشخص بوده این مدل بعد از یک آسیب‌دیدگی یا سانحه رویت می‌شود. به عنوان مثال بعد از آسیب ورزشی یا تصادف. فشار ناشی از سانحه غضروف را از بین می‌برد. دقت کنید که علائم این بیماری ممکن است سال‌ها بعد از سانحه ظاهر شوند.
- روماتیسم مفصلی: روماتیسم مفصلی یک بیماری خود ایمنی بوده که در اثر ضعف سیستم ایمنی بدن ظاهر می‌شود. همان‌طور که می‌دانید سیستم ایمنی سالم در برابر عفونت، آسیب، التهاب و سموم خارجی از بدن محافظت می‌کند. در نتیجه چنین واکنشی بدن علائم التهاب را تجربه می‌کند. این التهاب ممکن است به بخش‌های مختلف بدن از جمله مفاصل برسد. این التهاب در گذر زمان غضروف را از بین می‌برد و باعث درد، سفتی و تورم غشای سینوویال می‌شود.
علت آرتروز زانو چیست؟
فاکتورهای زیادی در بروز آرتروز زانو نقش دارند که در ادامه به تعدادی از رایج‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
- افزایش سن
- آسیب‌دیدگی
- استرس
- افزایش وزن و چاقی
- نقرس
- ناهنجاری‌های استخوانی
علائم آرتروز زانو کدام‌اند؟
علائم و نشانه‌های این بیماری اغلب به صورت آهسته شروع می‌شوند. علائم ممکن است در هر فرد متفاوت باشد. در ادامه بیشتر در مورد نشانه‌های این بیماری صحبت می‌کنیم:
افزایش تدریجی درد
درد اغلب به صورت آهسته شروع شده و با گذر زمان شدیدتر می‌شود. برخی اوقات در ساعات مشخصی مانند صبح‌ها بعد از بیدار شدن و حتی بعد از چند ساعتی بی‌حرکتی درد را تجربه می‌کنید. به علاوه اینکه حین بالا رفتن از پله‌ها، بلند شدن از حالت نشسته، راه رفتن بر روی سطح صاف و بعد از مدت طولانی نشستن میزان درد افزایش پیدا می‌کند. دقت کنید که هوای سرد، استرس و فعالیت‌های بدنی شدید درد را بیشتر می‌کنند.
تورم و التهاب
آرتروز زانو می‌تواند منجر به دو نوع التهاب مفصلی شود. یکی التهاب و تورم سخت که به دلیل تشکیل خارهای استخوانی ظاهر می‌شود. دیگری هم تورم نرم که در نتیجه جمع شدن مایع اضافی در اطراف مفصل دیده می‌شود. افرادی که تورم و التهاب را تجربه می‌کنند علائم دیگری مانند خستگی و تب را نیز مشاهده خواهند کرد.
قفل شدن زانو
وقتی که آسیب به مفصل زانو برای طولانی مدت ادامه داشته باشد این موضوع می‌تواند باعث ناپایداری این مفصل شود. این مسئله می‌تواند باعث در رفتن یا حتی قفل شدن مفصل شود.
صدای مفصل زانو
زمانی که زانوی خود را خم و راست می‌کنید ممکن است احساس ساییده شدن بر روی یکدیگر یا صدای ترک خوردگی را حس کنید. پزشکان به این عارضه کریپتوس (Crepitus) می‌گویند.
محدودیت حرکتی
در اثر آسیب وارد شده به زانو به دلیل آرتروز فرد مانند قبل آزادی حرکتی نخواهد داشت. این یعنی در حین راه رفتن، ایستادن، پریدن، نشستن و… محدودیت حرکتی دارید. به طور کلی آرتروز زانو ممکن است انجام فعالیت‌های روزانه و همیشگی را با مشکل مواجه کند.
از دیگر علائم این بیماری می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- مشکل در راه رفتن
- پوست گرم
- قرمزی پوست
- کاهش حجم عضله
- تغییر شکل مفصل
تشخیص و درمان آرتروز زانو
این بیماری به کمک معاینه بالینی، بررسی سوابق بیماری‌های فرد، تصویربرداری با اشعه ایکس، سی تی اسکن و MRI قابل تشخیص است. بعد از تشخیص نوبت به دنبال کردن راه‌کارهای درمانی می‌رسد. همان‌طور که گفتیم راه‌کارهای درمانی تنها به منظور کنترل بیماری و کاهش درد هستند.
- مدیریت وزن
- انجام فعالیت‌های فیزیکی سبک و اصلاحی
- استفاده از زانوبند
- کاهش درد و تورم با کیسه سرد و گرم
- طب سوزنی
- دنبال کردن رژیم غذایی مناسب
- مصرف میوه و سبزیجات بیشتر
- مصرف داروهای ضد درد و ضد التهاب
- مصرف مکمل‌های استخوانی و مفصلی
- و…
سخن پایانی
همان‌طور که دیدید آرتروز زانو یک بیماری مفصلی شایع بوده که اغلب اوقات با افزایش سن شروع می‌شود. این بیماری قابل درمان نیست و تنها می‌توانید از پیشرفت آن جلوگیری کنید. علائم این بیماری در هر فرد با توجه به وضعیت بیمار و شدت آرتروز متفاوت هستند. این بیماری دارای 5 مرحله است. همان طور که انتظار می‌رود در مرحله اول زانو هیچ مشکلی ندارد. اما در آخرین مرحله بیماری کاملا پیشرفت کرده و درد و علائم شدید هستند. شما می‌توانید با مدیریت وزن، استراحت کافی، فعالیت ورزشی سبک و منظم، رژیم غذایی مناسب و… احتمال بروز این بیماری را کاهش دهید.
اگر در این زمینه به اطلاعات بیشتری نیاز دارید و به دنبال دکتر ارتوپد خوب در تهران هستید همین حالا سری به سایت درمانکده بزنید. درمانکده علاوه بر داشتن یک مجله پزشکی کامل لیست جامعی از پزشکان متخصص و مورد اطمینان را در اختیارتان می‌گذارد. از بهترین دکتر مغز و اعصاب تهران گرفته تا متخصص اطفال و… به علاوه اینکه شما می‌توانید در کنار مشاوره آنلاین در برخی شهرها نوبت معاینه حضوری هم بگیرید.
