کوکی که توی زبان انگلیسی به معنی نوعی شیرینی یا کلوچه هست، تو دنیای تکنولوژی معنی دیگهای داره. اگه با تکنولوژی و فناوری آشنا باشید، احتمالاً میدونین منظور از کوکی در مرورگر چیه و چه کاری انجام میده. کوکی مرورگر در واقع یه فایل متنی هست که بستهای از اطلاعات توی اون قرار دارن. وقتی کوکی روی کامپیوتر کاربران وصل میشه، باعث میشه که با استفاده از اون وبسایتها بتونن کاربر موردنظر رو شناسایی کنن.
آنچه در این مطلب خواهید خواند:
این به معنی اینه که به دلیل داشتن کوکی، رمز عبور و نام کاربری شما در وبسایتهای موردنظرتون سیو میشن و دیگه نیازی نیست که هر وقت بخواین وارد این وبسایتها از طریق سیستم، لپ تاپ و یا گوشی موبایل بشین، رمز ورود و نام کاربری رو مجدداً وارد کنین.
این موضوع کاربردهای خیلی زیادی داره که باعث میشه تجربه وبگردی برای بسیاری از کاربران با استفاده از کوکیها لذتبخشتر باشه. اگرچه باورهای زیادی درباره کوکیها وجود داره، ولی این فایلها مزایای خیلی خوبی هم دارن که باعث میشه تا حد زیادی در وقت شما صرفهجویی شه.
در عصر حاضر به دلیل پیشرفت علم و فناوری، یکی از مهمترین دغدغههای برنامهنویسان و کاربران، اینه که بتونن وبگردی خوبی داشته باشند. برای اینکه وبگردی برای کاربران راحتتر از چند سال پیش باشه، توسعهدهندگان وب از روشهای زیادی استفاده کردن. به همین دلیل هم میشه گفت که کوکیها تأثیر خیلی زیادی برای بهتر شدن وبگردی دارن.
ولی اگه نمیدونین منظور از کوکی در مرورگر چیه و برای چی ازش استفاده میشه، خوندن این مقاله میتونه کمک زیادی بهتون کنه.
این مقاله هم شاید به کارت بیاد: آموزش مخفی سازی عکس ها در گوشی های اندرویدی
کوکی مرورگر چیست؟
اگه برای شما هم سؤال پیش اومده که کوکی مرورگر چیست و چه عملکردی برای وبسایتها داره، به این بخش توجه داشته باشین. درواقع، میتونم اینجوری بگم که کوکیها فایلهای متنی هستن که دادههای مربوط به کاربران رو ذخیره میکنن. برای مثال، مهمترین دادههای ذخیره شده توی کوکیها نام کاربری و رمز عبور کاربران هستن که برای شناسایی شما به هنگام ورود به وبسایتهای مختلف استفاده میشه.
بسیاری از این کوکیها که با نام HTTP هم شناخته میشن، به شما کمک میکنن که یه تجربه لذتبخش از وبگردی داشته باشین و هیچ نیازی ندارین که پشت سر هم نام کاربری و رمز عبورتون رو برای وبسایتهای مختلف بزنین. همچنین این امکان وجود داره که نام کاربری رمز عبورتون رو فراموش کنین که کوکیها توی این زمینه بهتون کمک میکنن.
تمام دادههای موجود روی کوکی برچسبگذاری میشن که نشون بدن مربوط به شما هستن. وقتی که کوکی بین لپتاپ و سرور اصلی شبکه منتقل میشه، سرور شبکه بهراحتی شناسه کوکی رو میخونه و متوجه میشه که چه اطلاعاتی منحصراً مربوط به شما هستن.
بعد از اینکه متوجه شدین منظور از کوکی در مرورگر چیه و برای چه چیزی مورداستفاده قرار میگیره، باید بهتون بگم که اگه کوکیهای مرورگرتون رو پاک کنین، از تمام وبسایتها به صورت خودکار خارج میشین.
بعد از انجام این کار، دیگه وبسایتها نام کاربری و رمز عبور شما رو یادشون نمیاد و برای اینکه بتونین مجدداً وارد بشین، باید نام کاربری و رمز عبور رو دوباره وارد کنین. شاید براتون جالب باشه که بدونین در حال حاضر، استفاده از کوکی رواج خیلی زیادی داره و بیشتر از صدها یا هزاران کوکی روی مرورگر خودتون ذخیره کردین که شاید از اون مطلع نباشین.
انواع کوکیها
- کوکیهای مجیک (Magic)
- کوکیهای HTTP
بهطورکلی، کوکیها به دو نوع کوکیهای مجیک و HTTP تقسیم میشن که اگرچه دو نوع مختلف هستن، ولی عملکرد اونا کاملاً یکسانه. بااینحال، هر یک از این کوکیها برای موارد متفاوتی استفاده میشن که در ادامه توضیح میدم.
کوکیهای مجیک به اون دسته از کوکیهایی گفته میشه که برای محاسبات کامپیوتری قدیمیتر هستن. این نوع کوکیها به اون دسته از بستههای اطلاعاتی گفته میشه که بدون هیچگونه تغییری ارسال و یا دریافت میشن.
اغلب مواقع از این کوکیها برای ورود به سیستمهای پایگاه داده کامپیوتری مثل شبکههای داخلی تجاری استفاده میشه. البته توجه داشته باشین که این کوکیها نسبت به کوکیهای مدرنی که امروز از اونا استفاده میکنین، تفاوتهای زیادی دارن.
از سوی دیگه، کوکیهای HTTP نسخه جدیدی از کوکیهای مجیک هستن که بیشتر برای وبگردی از اونا استفاده میشه. یکی از برنامه نویسان وب در سال 1994 گفت که کوکیهای مجیک بهعنوان الهام بخش برای ساخت کوکیهای HTTP هستن.
در واقع اگه میخواین بداونین منظور از کوکی در مرورگر چیه باید به شما بگم که کوکیهای HTTP دقیقاً همون چیزهایی هستن که ما در حال حاضر در مرورگرهای خودمون از اونا استفاده میکنیم. بااینحال، میتونم بگم که کوکیهای HTTP دقیقاً همون چیزهایی هستن که جاسوسان و هکرها میتونن با استفاده از اونا از فعالیت آنلاین و اطلاعات شما جاسوسی کنن.
اگه خواستی بیشتر در مورد این مقاله بدونی : با گوگل فوتو چه کارهایی میتونیم بکنیم
کوکیهای HTTP چیه؟
کوکیهای HTTP که از اونا با نام کوکیهای اینترنتی هم یاد میشه، منحصراً برای وبگردی و شناختن کاربران اونا ایجاد شدن. اطلاعات موجود توی این کوکیها ارتباط تنگاتنگی با مدتزمان بازدید کاربران از یه وبسایت داره. وقتی شما یه وبسایت جدید باز میکنین، کوکیهای جدیدی به صورت همزمان برای شناسایی اطلاعات شما به وجود میاد.
بعد از اینکه به وبسایت موردنظر خودتون وارد شدین، سرور وبسایت که اطلاعات رو در خود جای میده، برخی از اطلاعات کاربر رو با هویت او در اختیار مرورگر قرار داده و باعث میشه که مرورگر بتونه کاربر رو راحتتر شناسایی کنه. این اطلاعات در محلی که کوکیها رو به اونجا میفرستن، ذخیره میشن. فقط وقتی که مرورگرها بخوان کوکیها رو ذخیره کنن، سرور اونا رو برای مرورگر ارسال میکنه. این کوکیها توسط مرورگرها در دستگاههای کاربران ذخیره میشه و در صورت لزوم، مرورگر از اونا استفاده میکنه.
بعد از اینکه مدتزمانی از بازدید یه وبسایت توسط کاربر گذشت و بعد از گذشت چند روز خواست دوباره از همون وبسایت بازدید کنه، مرورگر دوباره همه دادههای کاربر رو بهصورت یه کوکی به سرور وبسایت میفرسته. سپس مرورگر بعد از اینکه دادهها رو بررسی و ارتباط بین کاربر و داده رو تأیید کرد، به کاربر این امکان رو میده که وارد وبسایت بشه و نیازی به وارد کردن اطلاعات جدید نداره.
اگه بخوام به صورت دقیقتر برای شما توضیح بدم که منظور از کوکی در مرورگر چیه و عملکرد اونا چه جوریه، بهتره که این موضوع رو با تحویل دادن یه کالا به صندوق امانات و یا پس گرفتن اون کالا از صندوق مقایسه کنم. برای اینکه متوجه شین کوکی چیست و چه ربطی به صندوق امانات داره، به مثال زیر دقت کنین.
- تحویل دادن چیزی به صندوق امانات: اولین لحظهای که کاربری وارد یه وبسایت میشه، بسته اطلاعات این کاربر به صورت کوکی توی سرور وبسایت به وجود میاد که مخصوص به خود کاربر هست. این بستههای اطلاعاتی شامل اطلاعات مرتبط با حساب کاربری، کاربران و نام کاربری یا رمز عبور میشه که با استفاده از این اطلاعات وارد وبسایت شدن.
- گرفتن رسید از مسئول بهازای دادن کالا به صندوق امانات: توی این مرحله، مثل همین موضوع که شما کالایی رو به صندوق امانات دادین و به جای اون رسید دریافت میکنین، کوکیها هم بعد از ایجاد شدن روی مرورگر ذخیره میشن. هر کودکی یه نام کاربری یا آیدی منحصربهفرد داره که بتونه هویت و اطلاعات شما برای وبسایتها رو شناسایی کنه.
- دادن رسید به صندوق و دریافت مجدد کالا: اگه شما دوباره بخواین کالایی که به صندوق امانت دادین رو برگردونین، باید حتماً رسیدی که بهتون دادن رو تحویل بدین. عملکرد کوکیها هم به همین شکله و اگه وارد این وبسایت بشین که قبلاً از اون بازدید کردین، مرورگر میتونه کوکیهای مخصوص به شما رو به سرور منتقل کنه و سرور هم بعد از شناسایی آیدی و اطلاعات، متوجه میشه که قبلاً از این وبسایت بازدید کردین. سپس بدون اینکه نیاز باشه نام کاربری یا رمز عبور وارد کنین، به شما این اجازه رو میده که مجدداً وارد وبسایت بشین.
به این مطلب هم سر بزن : معرفی بهترین برنامه های ادیت عکس حرفه ای
از کوکیها برای چه مواردی استفاده میشه؟
بعد از اینکه متوجه شدین منظور از کوکی در مرورگر چیه و اصلاً چجوری کار میکنه، باید بدونین که برای چه چیزهایی از کوکیها استفاده میشه؟ اول مقاله هم به اختصار گفتم که برای اینکه کاربران تجربه وبگردی دلپذیر و لذتبخشی داشته باشن، وبسایتها از کوکی استفاده میکنن. اگه از این کوکیها برای وبسایتها استفاده نشه، هر بار که شما بخواین به وبسایت وارد بشین، باید مجدداً نام کاربری و رمز عبور رو وارد کنین که این کار میتونه خیلی آزاردهنده باشه.
حتی اگه تصادفاً دستتون به دکمه برگشت بخوره و از وبسایت بیاین بیرون، برای ورود دوباره باید مجدداً همه این اطلاعات لازم رو وارد کنین. این کارها میتونه وقت و انرژی زیادی از شما بگیره که از حوصله هرکسی خارجه. به همین دلیل هم میشه گفت که استفاده از کوکیها برای آسون شدن وبگردی کاربران اهمیت خیلی بالایی داره. از کوکیها برای موارد زیر استفاده میشه.
مدیریت تعداد بازدیدهای وبسایت
همونطور که میدونینريال یکی از مهمترین کارهایی که کوکیها انجام میدن اینه که اطلاعات مربوط به کاربران روی وبسایت رو شناسایی میکنن و سپس اونا رو به مرورگر ارسال میکنن. در نتیجه، کوکیها با شناسایی این اطلاعات میتونن اطلاعات بیشتری درباره کاربران به دست بیارن و متوجه بشن که اونا به چه چیزهایی علاقه دارن. این موضوع باعث میشه که نتایج موردعلاقه کاربر رو به اون نمایش بده. مثلاً اگه متوجه بشه که کاربر به ورزش علاقه داره، گزارشهای ورزشی و برخی دیگه، گزارشهای سیاسی نمایش میده.
شخصیسازی
اگه همچنان میخواین بدونین عملکرد کوکی در مرورگر چیه و چه کاربردی توی این حیطه داره، باید بهتون بگم که یکی از مهمترین عملکردهای کوکیها اینه که میتونن محتوای در حال نمایش برای کاربران رو شخصیسازی کنن.
در نتیجه، مطالب وبسایتها بر اساس نیاز و سلیقه کاربران با مطالب مورد علاقه اونا نمایش داده میشه. احتمالاً برای شما هم پیش اومده که وقتی دارین وبسایتهای مختلفی رو میگردین، کالاهای موردنظر یا مطلبی که قبلا درباره اون سرچ کردین رو توی صفحه مشاهده میکنین.
ردیابی اطلاعات
این روش هم یکی از عملکردهای خیلی عالیه کوکیها هست که کمک زیادی به فروشگاههای اینترنتی میکنه. توی این عملکرد کوکیها میتونن اطلاعات موردعلاقه کاربران رو ردیابی کنن و متوجه بشن که چه کالاهایی رو بیشتر از بقیه دوست دارن.
در نتیجه، کالاهای موردنظر از فروشگاههای اینترنتی خاصی رو به اونا نمایش میدن. شاید براتون جالب باشه که بدونین این امکان وجود داره که کوکیها کمک کنن کالای موردنظر و مورد علاقه کاربران به صورت خودکار به سبد خرید و منتقل بشه.
انواع کوکیهای HTTP
تو دنیای تکنولوژی، کوکیهای یکم با هم تفاوت دارن و بهتره بدونین تفاوت این کوکی چیست و چه جوری باید اونا رو از هم تشخیص بدیم؟ کوکیهای HTTP به دو نوع کوکیهای Session و Persistent تقسیم میشن.
کوکیهای Session (جلسهای)
این کوکیها فقط زمانی استفاده میشن که کاربر در وبسایت موردنظر فعاله و داره از اون بازدید میکنه. محل ذخیره این کوکیها فقط روی رم دستگاه هستن و هیچ ارتباطی به حافظه اصلی لپتاپ نداره. به محض اینکه کاربر از وبسایت خارج میشه، این کوکیها هم حذف میشن.
همچنین خوبه بدونید که این کوکیها باعث میشن تعداد زیادی از پلاگینهای ناشناسکننده و پاککنندههای اطلاعات هویتی بعضی از مرورگرها حذف بشن. این موضوع کمک زیادی به حفظ حریم خصوصی کاربران میکنه و میشه اون رو یه مزیت در نظر گرفت.
این مقاله هم حتما به دردت میخوره : بهترین برنامه های مدیریت پسورد تو گوشی های اندروید
کوکیهای Persistent (ماندگار)
از طرف دیگه، این کوکیها برای همیشه توی حافظه کامپیوتر باقی میمونن و نهتنها وقتی کار از یه وبسایت استفاده میکنه، بلکه همیشه و به صورت دائم این کوکیها فعال هستن. به همین دلیل بسیاری از کاربران از این کوکیها با نام کوکیهای ماندگار یاد میکنن.
البته بعضی از این کوکیهای ماندگار یه تاریخ مشخص برای انقضا دارن که بعد از به پایان رسیدن این تاریخ، به صورت خودکار پاک میشن. به نظر شما دلیل استفاده از این کوکی مرورگر چیست؟ این کوکیها برای موارد زیر مورد استفاده قرار میگیرند:
احراز هویت کاربران
برخی مواقع، مرورگرها از بعضی از این کوکیها استفاده میکنن تا ببینن چه کاربری وارد یه وبسایت شده. همچنین اگه بخوان بدونن که کاربر خاصی وارد یه وبسایت شده یا نه، از این کوکیها استفاده میکنن و اگه یه کاربر وارد وبسایت شده، نام کاربری اون چیه. بیشتر مواقع، از این کوکیها برای این استفاده میشه که اطلاعات کاربران رو ذخیره کنن. به همین دلیل هم در صورت استفاده از این کوکیها، کاربران نیازی ندارن نام کاربری و رمز عبورشان رو پشت سر هم تکرار کنن.
ردیابی کاربران در وبسایتها
اگه میخواین بدونین منظور از کوکی در مرورگر چیه و کوکیهای ماندگار برای چی استفاده میشن، باید بگم که برخی مواقع از این کوکیها برای ردیابی کاربران توی وبسایتها استفاده میشه. افراد متخصص در این زمینه با استفاده از این کوکیها میتونن متوجه بشن که یه کاربر خاص چه وبسایتها و کالاهایی رو جستوجو کرده. سپس با استفاده از این اطلاعات، کالاهای موردعلاقه کاربر رو به اونا نشون میدن. بهطورکلی، این کار با استفاده از بررسی تاریخچه مرورگرد کاربران انجام میشه.
معایب کوکیها
شاید براتون جالب باشه که بدونید کوکیها در عین مفید بودن و داشتن مزایای قابلتوجه، یه سری معایب هم دارن که بهتره از اونا مطلع بشین. یکی از معایب کوکیها اینه که از اونا میشه برای جاسوسی و کارهای مشکوک دیگهای هم استفاده کرد.
شبکههای تبلیغاتی میتونن خیلی راحت کوکیهای شما رو ردیابی کنن و متوجه بشن که تو کل وب چه کارهایی دارین انجام میدین. بعد هم اونا برای اینکه کارهای خودشون رو تبلیغ کنن، بخشهای مختلف اونا رو به شما نمایش میدن.
بهجز این، کوکیهای یه عیب بزرگ دیگه هم دارن و واون هم اینه که بستههای اطلاعاتی که وقتی توی دستگاه شما ذخیره میشه، فضای خیلی زیادی رو توی لپتاپ و کامپیوتر اشغال میکنن. اگرچه این کوکیها به شما کمک میکنن که برای ورود به وبسایتهای مختلف مدام رمز و نام کاربریتون رو وارد نکنین، ولی یکی از مهمترین موضوعات اینه که میتونه به حریم خصوصی شما آسیب برسونه و حتی از اونا برای جاسوسی استفاده کنه.
آیا کوکیها خطرناک هستن؟
بعد از اینکه متوجه شدین منظور از کوکی در مرورگر چیه و برای چی استفاده میشه، به نظر شما این کوکیها خطراتی دارن؟ کوکیها به خودی خود خطری ندارن. بااینحال، اطلاعات اونا در طول زمان هیچ تغییری نمیکنه و این ویژگی میتونه یکی از مهمترین دلایل خطرناک بودن اونا باشه.
وقتی درباره حریم خصوصی و تهدید کوکیها حرف میزنم، شاید بعضی از مردم فکر کنن که کوکیها بدافزار یا ویروسهایی روی سیستم به وجود میارن که باعث خراب شدن اون میشه. درحالیکه اینجوری نیست و این امکان وجود داره که کوکیها توسط هکرها کنترل بشه و در نتیجه، اونا خیلی راحت متوجه میشن که اطلاعات ذخیره شده توی کوکیها چه چیزهایی هستن و از نام کاربری و رمز عبور شما برای وبسایتهای مختلف سوءاستفاده میکنن.
یک مطلب جدید و خفن هم از “راهنمای خرید بهترین گلس برای گوشیهای موبایل” بخون.
برای اینکه بهتر متوجه این موضوع بشین، براتون توضیح بدم که کوکیها برای به دست آوردن اطلاعات و سوءاستفاده از اونا میتونن چه کارهایی انجام بده. از این منظر، کوکیها به دو دسته تقسیم میشن که شامل کوکیهای اول شخص (First-party cookies) و کوکیهای سوم شخص (Third-party cookies) میشن. در اینجا برای شما توضیح میدم که منظور از کوکی در مرورگر چیه و هر یک از این کوکیها چه خطراتی دارن.
- کوکیهای اول شخص: این کوکیها توسط وبسایتی که در حال حاضر ازش بازدید میکنین به وجود میاد. فقط توجه داشته باشید که هنگام استفاده از این کوکیها، فقط از وبسایتهای معتبر بازدید کنین تا خطری از جانب اونا شما رو تهدید نکنه.
- کوکیهای سوم شخص: این کوکیها خطرات بیشتری نسبت به کوکیهای اول شخص دارن و غالباً سایتهایی اونا رو ایجاد میکنن که با وبسایتهای معمولی و یا تبلیغاتی تفاوت زیادی دارن. این کوکیها میتونن مسیر وبگردی کاربران رو تا حد خیلی زیادی تغییر بدن و حتی کاربر رو به سمتی سوق بدن که از اول قصد نداشت به اون وبسایت مراجعه کنه. مهمترین عیب این کوکیها اینه که حتی اگه اونا رو حذف کنین هم مجدداً به وجود میان. برای همین بهش میگن کوکیهای زامبی!
استفاده از کوکی خوبه یا نه؟
چندین بار تو این مقاله ذکر کردم که استفاده از کوکیها میتونه تأثیر خیلی خوبی برای وبگردی کاربران داشته باشه. بااینحال، بعضی از کوکیها خطراتی برای حریم خصوصی شما به همراه دارن که شاید بعضی از مردم تصمیم بگیرن کوکیها رو غیرفعال کنن و یکم به خودشون زحمت بدن و چند تا نام کاربری و رمز عبور رو حفظ کنن. البته توجه داشته باشید که مزایای کوکیها نسبت به معایب اون خیلی بیشتره.
بااینحال، اگه میخواین از کوکیها استفاده کنین یا اونا رو غیرفعال کنین، باید بعد از این که مرورگرتون رو باز کردین، وارد بخش privacy توی تنظیمات بشین. توی این بخش، گزینه Allow all cookies رو پیدا کنین و اگه میخواین کوکی توی مرورگر شما فعال باشه، تیک اون رو فعال کنین.
از طرف دیگه، وقتی داشتم براتون توضیح میدادم که منظور از کوکی در مرورگر چیه بهتون گفتم که کوکیهای سوم شخص میتونن برای حریم خصوصی شما خیلی تهدیدآمیز باشن. برای همین هم میتونین با انتخاب گزینه Block third-party cookies، همه کوکیهای سوم شخص رو غیرفعال کنین. البته بعضی از وبسایتها به محض اینکه یه کاربر وارد میشه، سؤال میکنن که میخوان برای این وبسایت از کوکی استفاده بشه یا نه.
علاوه بر همه این موضوعات، شما میتونین توی تنظیمات مرورگرتون، برای کوکیها سفارشیسازیهای لازم رو انجام بدین. اگه بخواین یه وبسایت همیشه از کوکی استفاده کنه، گزینه Sites that can always use cookies رو بزنید. اگه نمیخوایین وبسایت بهخصوصی هیچ وقت از کوکیهای شما استفاده کنه، گزینه Sites that can never use cookies به شما کمک میکنه.
همچنین شما میتونین با انتخاب گزینه Always clear cookies when windows are closed، وبسایتهایی رو انتخاب کنین که بعد از خروج از اونا، کوکیها هم حذف میشن. همه این تغییرات در بخش Customization قرار دارن که میتونین برای اضافه یا حذف کردن وبسایتهای موردنظرتون از گزینههای Add یا Remove استفاده کنین.
این مطلب هم بهت کمک میکنه : بهترین دوربینهای سلفی گوشی
حرف آخر
بعد از اینکه متوجه شدین منظور از از کوکی در مرورگر چیه و برای چی ازش استفاده میشه، به نظر شما استفاده از کوکی برای مرورگر درسته یا نه؟ کوکیها تأثیر خیلی خوبی برای تسهیل وبگردی کاربران دارن و به همین دلیل هم خیلی از افراد تصمین میگیرن که اونا رو روی مرورگرشون فعال کنن. این در حالیه که بعضی از آدمهای ملاحظهکار ترجیح میدن هرجوری مطمئن باشن که هیچ راهی برای دسترسی به حریم خصوصی اونا وجود نداره و برای همین هم کوکیها رو غیرفعال میکنن.
سوالات متداول
معایب استفاده از کوکیها چیست؟
با وجود همه مزیتها، کوکیها معایبی هم دارن که باعث میشه خیلی از افراد از اونا استفاده نکنن. بعضی از کوکیها، بهخصوص کوکیهای شخص ثالث میتونن اطلاعات شخصی و هویتی شما رو ردیابی کنن و این موضوع باعث میشه که هکرها بتونن به اطلاعات شما دسترسی داشته باشن و از اونا سوءاستفاده کنن.